Geschiedenis Entrepotgebied


Geschiedenis Entrepotgebouw , Het Poortgebouw en ‘ De Evenaar’

In 1872 werd de Rotterdamsche Handelsvereeniging (RHV) opgericht door Lodewijk Pincoffs. Deze particuliere ontwikkelingsmaatschappij wilde de zuidoever van Rotterdam transformeren in een centrum van haven- en handelsactiviteiten. In 1873 werd de Binnenhaven en in 1878 de Spoorweghaven aangelegd en tussen 1874 en 1879 verrees hier de modernste handelsinrichting van Europa. Op dat moment stortte het imperium van Pincoffs in en de vrijwel failliete RHV kwam in 1882 in handen van de gemeente. Pincoffs vluchtte met een miljoenenschuld naar Amerika.
Hij wordt sinds 1998 geëerd met een standbeeld voor het Entrepotgebouw.
entrepot 1891
Entrepothaven 1891  foto:F. von Poppinghausen
factorij-luchtballon
De huidige Entrepothaven


Entrepotgebouw

In een vrij entrepot konden handelaren goederen opslaan, die niet direct voor Nederland bestemd waren, zonder invoerrechten te betalen. Koning Willem I had een belangrijk aandeel bij de wettelijke totstandkoming van deze vrije entrepots in 1828. Dit systeem legde de basis onder het succes van Rotterdam als transitohaven. Het eerste vrije entrepot in Rotterdam was aan de Boompjes gevestigd.
Pincoffs werd geadviseerd door stadsarchitecten Rose en Van der Tak en had Stieltjes in dienst als hoofdingenieur. Th.J. Stieltjes en zijn medewerkers W.A. Mees en J.S.C. van der Wall zijn de vermoedelijke ontwerpers van het Entrepotgebouw.
Het Vrij-Entrepôt ‘De Vijf Werelddelen’ is 197,50 meter lang en 37 meter breed. Het pand bestaat uit een kelder en vier bouwlagen en is 15 meter hoog. Het pakhuis van ruim 30.000 vierkante meter is in vijf segmenten verdeeld. Drie delen zijn 47,88 meter breed, de twee afsluitende delen zijn 26,77 meter breed. De delen zijn gescheiden door zware brandmuren van 44 centimeter dikte, die uit de gevel en uit het dak steken. De vijf delen zijn genoemd naar de vijf werelddelen: Africa, Europa, America, Azië en Australië.
Het gebouw heeft zware, dragende baksteengevels met kleine raampjes. De draagconstructie bestaat verder uit 192 I-vormige gietijzeren kolommen. De middelste kolomrij in de drie brede segmenten heeft een breder stramien, zodat wagens het gebouw in konden rijden om te laden en te lossen. Aan de Entrepothaven lag voor het gebouw een 10 meter brede galerij die de kade overdekte en geschikt maakte voor tijdelijke opslag. De goederen konden met twee kranen rechtstreeks via de galerij, balkons en losdeuren naar de juiste verdieping worden getransporteerd. Het terrein was ook per spoorlijn bereikbaar.
Het Vrij-Entrepot was vroeger door een hoge, blinde muur afgescheiden van de omringende woonwijk. Tot 1990 heeft het complex als pakhuis gefungeerd. In 1962 moest het deel America na een brand gedeeltelijk worden herbouwd. In 1963 werden extra laadbordessen toegevoegd.
Vanaf 1991 heeft projectontwikkelaar Mabon plannen ontwikkeld om het gebouw om te vormen tot een Exotic Festival Market met kantoorruimte en woningbouw. Architectenbureau Cepezed ontwierp de verbouwing, maar trok zich na een conflict uit het project terug.
In het midden van het gebouw is een vide met een glasdak aangebracht die daglicht in het gebouw brengt. Hier zijn ook de galerijen die toegang geven tot de woningen gesitueerd. De diepe woningen zijn als lofts en als maisonettes uitgevoerd. De natte cellen zijn als losse units in de 2,85 meter hoge appartementen geplaatst.
Een centrale plaats in het Entrepotgebouw wordt ingenomen door de Konmar supermarkt. In het deel aan de Entrepothaven waren restaurants gehuisvest.

Woningbouw ‘De Evenaar’

De architecten die het Entrepotgebouw renoveerden hebben ook de bebouwing ertegenover ontworpen. Het project bestaat uit twee delen: een langwerpig blok met kantoren en ouderenwoningen langs de Stieltjesstraat en een halfrond gebouw. Het langwerpige blok heeft een steenachtige gevel langs de Stieltjesstraat en een houten gevel aan de binnenkant. Hier zijn galerijen en balkons gecombineerd in een staalskelet. In het halfronde blok hebben door de waaiervorm zoveel mogelijk woningen uitzicht op het water. Oorspronkelijk was het idee de houten schermen in de gevels van het halfronde blok te bekleden met verzaagde en geschaafde balkdelen uit het Entrepotgebouw. Uiteindelijk is voor western red cedar gekozen.

entrepot 1891
Poortgebouw in 19e eeuw
factorij-luchtballon
Het Halfrond en Het Entrepotgebouw


Poortgebouw

Het Poortgebouw was ontworpen als hoofdkantoor van de RHV. Bij gereedkoming in 1879 liep het zijn bestemming door het faillissement van Pincoffs echter gelijk mis. Er waren oorspronkelijk twee poortgebouwen gepland over de Stieltjesstraat aan weerszijden van de brug over de binnenhaven. De gebouwen zouden dienen als windscherm voor passerende schepen. Het tweede poortgebouw verrees pas veel later en werd al in 1937 gesloopt in verband met de vervanging van de basculebrug.
Het poortgebouw is een eigentijdse interpretatie van een stadspoort. Het gebouw bestaat uit twee stevige zijbeuken en een terugliggend middendeel over de rijweg. De bakstenen gevels zijn voorzien van Romaanse rondboogvensters en boogfriezen. Oorspronkelijk bestond de poort uit drie delen: twee voetpaden van 3 meter breed en 4,40 meter hoog en een rijbaan van 8 meter breed en 4,90 meter hoog. Deze werden eind jaren dertig vervangen door één brede poort.
Van 1880 tot 1901 zetelde de Holland-Amerikalijn in een deel van het gebouw. Tussen 1889 en 1950 was ook de Rotterdamse afdeling van het KNMI hier gevestigd.
Tot 1978 was het gebouw in gebruik bij het Gemeentelijk Havenbedrijf.
Enige tijd was het Poortgebouw in beeld als Eroscentrum, maar in 1980 kreeg het gebouw een woonbestemming. Het inmiddels gekraakte gebouw is in 1982 verbouwd tot wooneenheden voor jongeren. Het ‘Bewonerskollektief Poortgebouw’ huurt de 28 eenheden van de gemeente.


  • Inloggen